Bilingualism to save minority languages

Na tha a' tachairt ann an saoghal na Gàidhlig agus na pàipearan-naidheachd / What's happening in the Gaelic world and the newspapers
faoileag
Maor
Posts: 1505
Joined: Fri Jan 25, 2008 12:19 am

Bilingualism to save minority languages

Unread post by faoileag »

Not entirely news to us, but perhaps a new spin.

http://sify.com/news/bilingualism-can-c ... feaca.html
Spanish researchers claim to have found a way to check the decline and the ultimate extinction of languages.

There are about 6000 different languages in the world, but only a handful, including English, dominate.

Some mathematical models have demonstrated how dominating languages can cause the decline and extinction of less popular languages.

Such models seem to explain, for instance, the crushing of Scottish, Gaelic and Welsh by English.

But according to Dr Jorge Mira of the University of Santiago de Compostela and colleagues, this isn't necessarily so.

They point out earlier mathematical models did not account for bilingualism, which allows two languages to co-evolve.

......................

Evans [another linguist] says a language is more likely to survive when it has a "specialised domain of use" - in Hungary, for example, Latin was used as the language of officials.

Evans, who has authored the book Dying Words: Endangered Languages and What They Have to Tell Us, says, "It's important to have a clear context in which the choice of language is determined."

He adds, "The biggest impediment to the survival of small languages is the monolingual culture."

Evans says because large languages dominate the world economically, the speakers of those languages can afford to be monolingual, but he says monolingualism is a "historical aberration". (ANI)


Neas Olc
Posts: 400
Joined: Sun Oct 28, 2007 5:12 am
Language Level: Briste
Location: A'Chuimrigh (à Toronto)

Re: Bilingualism to save minority languages

Unread post by Neas Olc »

He adds, "The biggest impediment to the survival of small languages is the monolingual culture."

Evans says because large languages dominate the world economically, the speakers of those languages can afford to be monolingual, but he says monolingualism is a "historical aberration".
Bha fios againn uile. Gu mi-fhortunach, airs sgath's gum bithidh daoine ann an saoghal na beurla na laighean seo a creidsinn -gu ceàrr- gu bheil e naturach a bhith a tuigsinn aon chànan a mhàin, creididh iad gach seorsa uirsgeul a bhitheas ag radh gu bheil e neo-chomasach no gu bheil e a cur eis ar a'chanain a th'agad fhathast.

'Se seorsa catch 22 a th'ann, cha bhithidh iad ag ionnsachadh canain eile oir chan eil iad air canain eile ionnsachadh. :roll:
Tearlach61
Maor
Posts: 206
Joined: Sun Sep 23, 2007 5:30 am
Location: Juneau
Contact:

Re: Bilingualism to save minority languages

Unread post by Tearlach61 »

Sna seasgadan, ghabh na Quebecois am beachd gu robh dà-chànanachas gam marbhadh, gu robh dà-chànanachas a'ciallachadh gun ionnsaicheadh am fraingeach a'bheurla. 'S ann air sgàth sin gun do theann iad, ann an Québec, laghan chuir an gnìomh a thug prìomhachas ('s chan e co-ionnanas) dhan fhraingis.
Neas Olc
Posts: 400
Joined: Sun Oct 28, 2007 5:12 am
Language Level: Briste
Location: A'Chuimrigh (à Toronto)

Re: Bilingualism to save minority languages

Unread post by Neas Olc »

Uill tha a'mhòrchuid de doaine dà-chananaich ann an Canada nan anglophones a ionnsaich Fraingis so...
Seonaidh
Posts: 1486
Joined: Fri Apr 04, 2008 8:00 pm
Corrections: I'm fine either way
Location: Faisg air Gleann Rathais

Re: Bilingualism to save minority languages

Unread post by Seonaidh »

Och Thearlaich - chan eil mi a' creidsinn gur e "like-for-like" a tha sinn an seo. Ged nach eil mi nam eòlaiche air Canada, tha mi a' creidsinn gur e cànan na mòrchuid a th' ann am Fraingis ann an Caoibeag. Seadh, 's e cànan na mìonchuid a th' ann ann an Canada, dìreach mar a tha Beurla san Aonadh Eòrpach. Cuideachd, chan eil cuimhne agam air àm nuair a chaidh mòran soidhne ann an R.A. a sgrìobhadh, canamaid, san Fhraingis no sa Ghearmailtis, ach tha mi a' creidsinn gun deach mòran soidhne ann an Caoibeag a sgrìobhadh sa Bheurla aon turas. An ann ceart a tha mi?
Neas Olc
Posts: 400
Joined: Sun Oct 28, 2007 5:12 am
Language Level: Briste
Location: A'Chuimrigh (à Toronto)

Re: Bilingualism to save minority languages

Unread post by Neas Olc »

tha mi a' creidsinn gur e cànan na mòrchuid a th' ann am Fraingis ann an Caoibeag
Tha thu a creidsinn gu ceart. Cuideachd, mar a thuirt mi nas thràithe, tha Fraingis aig cha mhor a h-uile anglophone an-sin -bhiodh beatha mi-chomasach a chaochladh-, ged a tha mòran francophones aon-chànanaich gu lèir (mar as trice taobh a muigh bho Mhontréal). Cuimheachaibh cuideachd gu bheil soidhnichean Beurla mi-laghail.

Co dhiu, cha chanainnse gu bheil rudan cho math's a bhiodh tu a smaoineachadh, a coimhead air na beartan sin. S'abhaist do Fhraingis québécois a bhith grànnda dhà-rìribh is làn le fhaclan beurla, agus am beachd fiu's nan aon-chananaich, s'e cànan nas 'cool' a th'ann am Beurla: ni iad oidhirp a bhith ga chleachdadh, fiu's anns an roinn aca fhèin nuair a bhitheas iad a bruidhinn ri anglophone aig a bheil Fraingis. :roll: S'mar sin a bhitheas a'mhorchuid de anglophones dà-chananaich (mar mi-fhin air eisimpleir) ag ionnsachadh Fraingis Eòrpach an àite Fraingis Québécois.*

*Agus gu eironig, a nis s'urrainn dhomh bruidhinn riutha ann am Fraingis- cho fad's a tha iad a creidsinn gur e Fraingeach a th'annam agus nach eil facal beurla agam.
Caoibeag
Nach biodh "Ceibeag" nas fhearr? Chan fhuaimneachar e mar "Cue-Bek" mu dheireadh thall. :priob:
Seonaidh
Posts: 1486
Joined: Fri Apr 04, 2008 8:00 pm
Corrections: I'm fine either way
Location: Faisg air Gleann Rathais

Re: Bilingualism to save minority languages

Unread post by Seonaidh »

Beagan spòrs le "Caoibeag", a Neis. Seadh, cuimhnich seo - chan eil Beurla Chanada ach dualchainnt ghorach de Bheurla nan Staitean, seòrsa Bheurla le cus fhacail air an toirt a Spàinnis... Ciamar a thathar ag ràdh sa Ghàidhlig "People in glass houses should not throw stones"?
GunChleoc
Rianaire
Posts: 4607
Joined: Mon Sep 17, 2007 11:26 am
Language Level: Mion-chùiseach
Corrections: Please correct my grammar
Location: Dùthaich mo chridhe
Contact:

Re: Bilingualism to save minority languages

Unread post by GunChleoc »

Uill tha daoine air feadh an t-saoghail a' gearain gu bheilear a' cleachdadh cus faclan Beurla anns na cànanan aca. Agus ann an doigh cèarr mar as trice :P
Oileanach chànan chuthachail
Na dealbhan agam
Níall Beag
Rianaire
Posts: 1432
Joined: Sun Sep 23, 2007 6:58 pm
Language Level: Fluent (non-native)
Corrections: I'm fine either way
Location: Sruighlea, Alba
Contact:

Re: Bilingualism to save minority languages

Unread post by Níall Beag »

Seonaidh wrote:Seadh, cuimhnich seo - chan eil Beurla Chanada ach dualchainnt ghorach de Bheurla nan Staitean,
Right, that's such a preposterously ignorant thing to say that I'm assuming I've missed the joke due to my lamentable level of Gaelic.
Tearlach61
Maor
Posts: 206
Joined: Sun Sep 23, 2007 5:30 am
Location: Juneau
Contact:

Re: Bilingualism to save minority languages

Unread post by Tearlach61 »

"Och Thearlaich - chan eil mi a' creidsinn gur e "like-for-like" a tha sinn an seo." o Sheonaidh

"tha Fraingis aig cha mhor a h-uile anglophone an-sin -bhiodh beatha mi-chomasach a chaochladh" o Neas Olc

Seo mar a tha e an latha an-diugh. Ach gu ruige nan seasgadan bha e gu math eadar-dhealaichte ann am Montreal. Ged gur e Fraingis aig a'mhòrchuid ann am Montreal, b'ann leis a'Bheurla a bha a'phrìomhachas. 'S e glè bheag de anglophones a bhodraideadh a bhith g ionnsachadh na Fraingis. Oir bha e furasda gu dhaibh am beatha a chosnadh gun fraingis a bhith aca. Ach do na fraingich, dh'fheumadh iadsan Beurla ionnsachadh airson faighinn air adhart. Nan robh thu airson obrachadh ann an oifis de tè de companaidhean mòra ann am Montreal aig àm sin, dh'fheumadh Beurla a bhith agad.

Agus sna seasgadan, thòisich na fraingich an suidheachadh a ghabhail os làimh. Thòisich iad laghan 's ìomairtean ùra chur an gnìomh. Ràinig sinne Quebec ann an 1976, bha m'athair ann an sàs ann a bhith togail damaichean mòra an ceann a tuath na roinne, agus leis gu robh an ìomairt seo fo stiùir companaidh àraidh a chruthaich riaghaltas Quebec, dh'fheumadh fraingis a bhith a uile duine a bha an sàs ann. 'S e rudeigin ùr a bha sin aig an àm. Bha fraingis aig m'athair mar tha 's ann air sàilleamh sin a fhuair e an cothrom dhol ann.

Beagan mìosan as dèidh dhomh Quebec ruigsinn, bhuannaich a'Pharti Quebecois an taghadh ann an Quebec. (Tha cuimhne mhòr agam dhe sin mar cho toilichte sa bha a h-uile duine as dèidh latha an taghaidh). Co-dhiù, chuir iadsan, a'Pharti Quebecois lagan ùra an sàs. Loi 101. Rinn an lagh seo mòran nam measg, chuir iad ann an lagh gu còrr aig a h-uile duine obrachadh ann am fraingis a-màin, rud nach robh fìor gu ruige seo.

'S ann air sàilleamh sin gu bheil doirbh an latha an-diugh, airgead a chosnadh ann an Montreal gun a bhith fraingis agad.
Tearlach61
Maor
Posts: 206
Joined: Sun Sep 23, 2007 5:30 am
Location: Juneau
Contact:

Re: Bilingualism to save minority languages

Unread post by Tearlach61 »

Seall air na lorg mi, tha e furasda gu leòr a lorg air loidhn:
http://www.antimoon.com/forum/t5080-0.htm
Nous voulons briser le silence sur la question linguistique.
Nous refusons que la mondialisation serve de prétexte à l’anglicisation.
Nous dénonçons et combattons le bilinguisme institutionnel.

Chaidh pìos de bhàrdachd a sgrìobhadh aig toiseach nan seachadan "Speak White" 's bha e gu math ainmeil nuair a bha mise ann. Tha e a'cur an cèill mar a bha Quebecois a'faireachdainn mu dà-chànanas.
http://membres.multimania.fr/poetesse/s ... nde01.html

Seo earran as:

speak white
de Westminster à Washington relayez-vous
speak white comme à Wall Street
white comme à Watts
be civilized
Seonaidh
Posts: 1486
Joined: Fri Apr 04, 2008 8:00 pm
Corrections: I'm fine either way
Location: Faisg air Gleann Rathais

Re: Bilingualism to save minority languages

Unread post by Seonaidh »

Tapadh leat airson sin, Thearlaich. Glè inntinneach.
Neill wrote:Right, that's such a preposterously ignorant thing to say that I'm assuming I've missed the joke due to my lamentable level of Gaelic
Seadh, 's ann a tha e, gu dearbh! Cho "preposterously ignorant" ri:-
S'abhaist do Fhraingis québécois a bhith grànnda dhà-rìribh is làn le fhaclan beurla
agus sin carson sgrìobh mi e.
Níall Beag
Rianaire
Posts: 1432
Joined: Sun Sep 23, 2007 6:58 pm
Language Level: Fluent (non-native)
Corrections: I'm fine either way
Location: Sruighlea, Alba
Contact:

Re: Bilingualism to save minority languages

Unread post by Níall Beag »

Seonaidh wrote:Tapadh leat airson sin, Thearlaich. Glè inntinneach.
Neill wrote:Right, that's such a preposterously ignorant thing to say that I'm assuming I've missed the joke due to my lamentable level of Gaelic
Seadh, 's ann a tha e, gu dearbh! Cho "preposterously ignorant" ri:-
S'abhaist do Fhraingis québécois a bhith grànnda dhà-rìribh is làn le fhaclan beurla
agus sin carson sgrìobh mi e.
Ah right, sorry. Maybe quoting that first time would have helped.

A Neis Oilc,

Québécois:
Je veux magasiner le fin de semaine.

Francais Métropolitain:
Je veux faire de shopping le weekend.
Thrissel
Posts: 647
Joined: Wed Jun 24, 2009 10:33 pm
Language Level: eadar-mheadhanach
Location: Glaschu

Re: Bilingualism to save minority languages

Unread post by Thrissel »

Tearlach61 wrote:Chaidh pìos de bhàrdachd a sgrìobhadh aig toiseach nan seachadan "Speak White" 's bha e gu math ainmeil nuair a bha mise ann. Tha e a'cur an cèill mar a bha Quebecois a'faireachdainn mu dà-chànanas.
Bha mi a' coimhead am biodh aiste mu dheidhinn an Wikipedia - tha tè ann agus lean i mi chun na bhidio seo le Pierre Falardeau is Julien Poulin:
http://www.youtube.com/watch?v=6I0l9ZJGYuU

Ach 's toil leam
Nous refusons que la mondialisation serve de prétexte à l’anglicisation.
as fheàrr. 'S ann foirfe a tha an tuairisgeul sin. Tha daoine san dùthaich seo eòlach air sin gu mòr - agus chan e Beurla a-mhàin; b' e Gearmailtis agus Ruiseis aig amannan eile...
Tearlach61
Maor
Posts: 206
Joined: Sun Sep 23, 2007 5:30 am
Location: Juneau
Contact:

Re: Bilingualism to save minority languages

Unread post by Tearlach61 »

Tha cuimhne agam aig an àm, bha tiotal an dàin "Speak White" na sheòrsa de fhacal-faire, ag innse dhan fhear eile am beachd a bh'agadsa air a'chùis. Nuair bha mi san sgoil fhraingeach, mar bu thrice rachadh faclan beurla a leantainn le faclan eile "parle français" neo na bu threasa "speak white."

Smaoinich air dè a thachradh nan robh na Gàidheil seasmach san dearbh dhòigh?

'S mathaid nach eil mòran agam ri ràdh anns a'chùis leis gun do dh'fhàg mo shìnsearaibh an dùthaich bho chionn fhada, ach bha mi riamh dhen bheachd gum bu chòir do na gàidheil a bhith nas seasmhaiche 's gu bheil mòran aca ri ionnsachadh bho na Quebecois ann a bhith seasmach airson an cànan.

Bha mi ann an Quebec (am baile) an latha Fèille Nàiseanta am bliadhna. Abair fèille. Ceudan de mhìltean ann, òigrich sa mhòrchuid, uile a'comharrachadh an cultar 's an cànan. Thog bhideo dheth 's gheibh sibh blasad dheth an-seo:

http://www.youtube.com/watch?v=A6FgrQjqUAY

Seo òran a thèid seinn gu tric san fhèill nàiseanta. Tha mòran ciall sna faclan mar a tha modernisation a'cur às dhan chultar aca thar na gìnealaichean.

http://www.youtube.com/watch?v=IRYNsxmy8NA\
Post Reply