Plàna Gàidhlig a' Phàrlamaid ¦ Parliament's Gaelic Plan

Na tha a' tachairt ann an saoghal na Gàidhlig agus na pàipearan-naidheachd / What's happening in the Gaelic world and the newspapers
*Alasdair*
Posts: 507
Joined: Thu Sep 27, 2007 6:11 pm
Language Level: Gu math siubhalachd
Corrections: I'm fine either way
Location: Alba
Contact:

Unread post by *Alasdair* »

http://news.scotsman.com/topics.cfm?tid ... 1884002007
S E A TH' ann an rud a bha còir aca a dhèanamh bho chionn fhada, ach chan eil e càil as miosa son sin. Nochd a' chiad dhreach de phoileasaidh ùr Gàidhlig pàrlamaid na h-Alba an seachdain seo chaidh, agus thathas ag iarraidh beachdan muinntir na dùthcha ma dheidhinn. Tha eachdraidh caran caochlaideach air a bhi aig a' phàrlamaid ùir againn leis a chànain. dh' fheumadh Achd na h-Alba atharrachadh gus am biodh an cead aig daoine a' Ghàidhlig a chleachdadh ann an deasbadan. Sin rud a chuir Màiread Ewing nach maireann is Rae Mhichie troimhe anns na Cumantan mus deach a' phàrlamaid a steidheachadh. Son a' chiad ghreis, bhathas a' diùltadh oifigear Gàidhlig fhastadh. Agus bha glè bheag de dh' àite aig a' chànain aig a' chiad fhosgladh ann an 1999. Bha tòrr sanasan Gàidhlig snog aca an uairsin ge-tà.

Bha siud ann reimhid. Tha a-nis oifigich Gàidhlig aca, tha deasbadan Gàidhlig air a bhi aca. Tha mo leithid a' faighinn fiosrachaidh gach seachdain ann an Gàidhlig bhon phàrlamaid. Tha seirbheis glè mhath aca dha sgoilearan Gàidhlig. Bha àite math aig a' chànain anns an dàrna fhosgladh.

'S e an t-aon rud nach eil buileach cho math, na sanasan. Cha robh guth air seann chànan nan Gàidheal ach air corra shanas ann an àitichean 'iomchaidh', far am faodadh am mòr-shluaigh, am poball, tighinn a-steach agus coinneachadh ri na sanasan. Airson adhbhair air choireigin, is iongantach gun tàinig e a a-steach orra gum biodh Gàidheil ag obair anns a' phàrlamaid is gum biodh iadsan a' sùileachadh sanasan nan cànan fhèin dìreach mar a tha luchd na Beurla. Agus airson adhbhair nach tuig mi rim mhaireann, cho-dhùin iad nach fhaodadh guth Gàidhlig a bhi anns na h-uidheaman-togail, na lioftaichean. Airson adhbhairean sàbhailteachd, a-rèir coltais.

Nach mi a tha suarach.

Tha a' chiad dhreach den phoileasaidh a' coimhead glè mhath. Nam measg, tha trèineadh dhan fheadhainn aig ionad-fàilteachaidh na pàrlamaid mu dheidhinn na Gàidhlig, barrachd sanasachd dà-chànanach, mìneachadh is soillearachadh air ciamar a chleachdas muinntir a' phobaill a' Ghàidhlig nuair a bhios iad a' dèiligeadh ris a' phàrlamaid. Nochdaidh a' Ghàidhlig air aodaich luchd-obrach na pàrlamaid. Thathas a' gealltainn obair a dhèanamh a thaobh foillseachadh ann an Gàidhlig. Thathas son coinneachadh ri na meadhanan Gàidhlig gus bruidhinn mu dheidhinn na ghabhas a dhèanamh gus am faigh na Gàidheil a-mach mu dheidhinn na tha a' tachairt. Thathas airson Là na Gàidhlig a bhi ann gach bliadhna son innse dha luchd-obrach, buill, is luchd-tadhail mu sheann chànan na h-Alba.

Tha criomagan fiosrachaidh inntinneach anns an aithisg aca. Tha gu leòr a tha a' frithealadh na pàrlamaid gu math measail air a bhi a' ceannach stuthan le ceangal ris a' Ghàidhlig. Tha bùth na pàrlamaid a' reic uisge-beatha, is le roghainn ann eadar botal le sanas Gàidhlig no sanas Beurla - 's e a th' ann an 35% den fheadhainn a tha gan reic botail le Gàidhlig orra. Tha cuideigin measail air na mugannan Gàidhlig cuideachd - iad a' dèanamh suas 26% den fheadhainn a tha gan ceannach. Tha e soilleir gu bheil margaid an sin dha rudan nar cànan bochd fhìn.

Tha na rudan sin a' cunntadh. Cha bhi a' Ghàidhlig buan air sgàth mugannan ann an pàrlamaid na h-Alba. Ach 's e bhios ann teachdaireachd dha Gàidheil de gach aois a bhiodh teagmhach no coma gu bheil an dualchas a' cunntadh son rudeigin. Agus gum bu chòir glèidheil.

Nochd Riaghaltas na h-Alba sanasan fàilteachadh ùra dà-chànanach a chuir iad ann an àite an seann shuaicheantas aig an seann riaghaltas. Chan eil iad ag ràdh ach "Fàilte gu Alba" ach co-dhiù tha iad ann an cànan na h-Alba.

Tha na rudan seo nas cudromaiche na shaoileadh feadhainn againn. Tha riaghaltasan thairis air na linntean air a bhi a' cleachdadh sanasan oifigeil son a bhi a' mìneachadh dha daoine cò a tha a' cunntadh is cò aig a tha ùghdarras. Ma tha a' Ghàidhlig gu bhi air a chumail air falbh bho na h-àitichean sin, tha e mar samhladh nach eil a' chainnt a' cunntadh son càil. Tha sinne ag iarraidh a bhi anns na h-àitichean oifigeil cuideachd.
Can anyone tr*nsl*t* please? :)


Coinneach Cìr
Rianaire
Posts: 333
Joined: Mon Sep 24, 2007 4:07 pm
Language Level: Fileanta
Corrections: I'm fine either way
Location: Siorrachd Rinn Friù
Contact:

Unread post by Coinneach Cìr »

Ghluais mi seo air sgàth nach robh e ceangailte ri an t-sianal Gàidhlig. Chan eil tìde agam eadar-theangachadh ceart a dhèanamh an-dràsta. :)

I moved this because it didn't relate to the Gaelic channel. I don't have time to do a complete tr*nsl*t**n at the moment.
neoni
Posts: 634
Joined: Sun Oct 28, 2007 9:57 pm
Corrections: I'm fine either way
Location: am badeigin

Unread post by neoni »

tha uine agam 's chan eil dad 'am ri dhèanamh, agus bu chòir dhomh rudeigin gàidhlig a dhèanamh. 's mar sin feuchaidh mi seo. :)
S E A TH' ann an rud a bha còir aca a dhèanamh bho chionn fhada, ach chan eil e càil as miosa son sin.
it's a good thing they've done for a long time, but it's no worse because of that. (don't really get this first part, to be honest)
Nochd a' chiad dhreach de phoileasaidh ùr Gàidhlig pàrlamaid na h-Alba an seachdain seo chaidh, agus thathas ag iarraidh beachdan muinntir na dùthcha ma dheidhinn. Tha eachdraidh caran caochlaideach air a bhi aig a' phàrlamaid ùir againn leis a chànain. dh' fheumadh Achd na h-Alba atharrachadh gus am biodh an cead aig daoine a' Ghàidhlig a chleachdadh ann an deasbadan. Sin rud a chuir Màiread Ewing nach maireann is Rae Mhichie troimhe anns na Cumantan mus deach a' phàrlamaid a steidheachadh. Son a' chiad ghreis, bhathas a' diùltadh oifigear Gàidhlig fhastadh. Agus bha glè bheag de dh' àite aig a' chànain aig a' chiad fhosgladh ann an 1999. Bha tòrr sanasan Gàidhlig snog aca an uairsin ge-tà.
the first part of the scottish parliament's new gaelic plan appeared last week, and opinions of the people of the country about it. the history of our new parliament has been pretty flimsy with language. there had to be a change to the Act of Scotland before people could use gaelic in debates. that's what the late màiread ewing and rae mhichie put through the commons before the parliament was set up. for the first wee while, they refused to hire an officer for gaelic. and the language got a very small part at the first opening in 1999. there had lots of nice gaelic signs then, though.

Bha siud ann reimhid. Tha a-nis oifigich Gàidhlig aca, tha deasbadan Gàidhlig air a bhi aca. Tha mo leithid a' faighinn fiosrachaidh gach seachdain ann an Gàidhlig bhon phàrlamaid. Tha seirbheis glè mhath aca dha sgoilearan Gàidhlig. Bha àite math aig a' chànain anns an dàrna fhosgladh.
that was before. now they have a gaelic officer, they've had gaelic debates. i get information every week in gaelic from the parliament. they do a very good service to gaelic schools. the language had a good place at the second opening.

'S e an t-aon rud nach eil buileach cho math, na sanasan. Cha robh guth air seann chànan nan Gàidheal ach air corra shanas ann an àitichean 'iomchaidh', far am faodadh am mòr-shluaigh, am poball, tighinn a-steach agus coinneachadh ri na sanasan. Airson adhbhair air choireigin, is iongantach gun tàinig e a a-steach orra gum biodh Gàidheil ag obair anns a' phàrlamaid is gum biodh iadsan a' sùileachadh sanasan nan cànan fhèin dìreach mar a tha luchd na Beurla. Agus airson adhbhair nach tuig mi rim mhaireann, cho-dhùin iad nach fhaodadh guth Gàidhlig a bhi anns na h-uidheaman-togail, na lioftaichean. Airson adhbhairean sàbhailteachd, a-rèir coltais.
the one thing that isn't completely so good - the signs. there wasn't a word of the old language of the gaels but on a few signs in 'suitable' places, where the masses, the public, come in and see the signs. for some reason or other, it's surprising they realised (lit. that it came in on them - deagh abairt :D ) that gaels would work in the parliament, and that they would expect signs in they language - just like english speakers. and for a reason that i can't for the life of me interstand, they concluded that not a word of gaelic can be in the lifts (lioftaichean :roll: ). for health and safety - apparently.

Nach mi a tha suarach.
aren't i petty?






postaidh mi seo, air eagal gum bris mo choimpiutar 's gun call mi na sgrìobh mi mar-thà, ach cuiridh mi an corr ann cho luath sa 's urrain dhomh.
neoni
Posts: 634
Joined: Sun Oct 28, 2007 9:57 pm
Corrections: I'm fine either way
Location: am badeigin

Unread post by neoni »

seo agaibh e.

Tha a' chiad dhreach den phoileasaidh a' coimhead glè mhath. Nam measg, tha trèineadh dhan fheadhainn aig ionad-fàilteachaidh na pàrlamaid mu dheidhinn na Gàidhlig, barrachd sanasachd dà-chànanach, mìneachadh is soillearachadh air ciamar a chleachdas muinntir a' phobaill a' Ghàidhlig nuair a bhios iad a' dèiligeadh ris a' phàrlamaid. Nochdaidh a' Ghàidhlig air aodaich luchd-obrach na pàrlamaid. Thathas a' gealltainn obair a dhèanamh a thaobh foillseachadh ann an Gàidhlig. Thathas son coinneachadh ri na meadhanan Gàidhlig gus bruidhinn mu dheidhinn na ghabhas a dhèanamh gus am faigh na Gàidheil a-mach mu dheidhinn na tha a' tachairt. Thathas airson Là na Gàidhlig a bhi ann gach bliadhna son innse dha luchd-obrach, buill, is luchd-tadhail mu sheann chànan na h-Alba.
the first appearances of the plan look very good. (dè th'ann an "nam measg"??) there is training for some at the reception (welcome centre) of the parliament about the gaelic, more bi-lingual signs, explanation (and clear-making?) about how people can use gaelic when they are dealing with the parliament. they are promising to do work about publications in gaelic. they are wanting to meet with the gaelic media to speak about what can be done so that the gaels will find out about what is happening. they want a "là na gàidhlig"/"gaelic day" to be in place (ciamar a eadar-theangachas tu 'ann'? 's e am facal as fheumaile a th'ann, agus tha mi air a bhith ag iarraidh a chleachdadh fiu 's nuair a tha mi a bruidhinn anns a' bheurla. chan eil fear cho glan ri 'ann' sa bheurla idir.) to inform the people about the old language of scotland.


Tha criomagan fiosrachaidh inntinneach anns an aithisg aca. Tha gu leòr a tha a' frithealadh na pàrlamaid gu math measail air a bhi a' ceannach stuthan le ceangal ris a' Ghàidhlig. Tha bùth na pàrlamaid a' reic uisge-beatha, is le roghainn ann eadar botal le sanas Gàidhlig no sanas Beurla - 's e a th' ann an 35% den fheadhainn a tha gan reic botail le Gàidhlig orra. Tha cuideigin measail air na mugannan Gàidhlig cuideachd - iad a' dèanamh suas 26% den fheadhainn a tha gan ceannach. Tha e soilleir gu bheil margaid an sin dha rudan nar cànan bochd fhìn.
there are interesting pieces of information in their report. enough are attending the parliament that would be willing to buy things relating to gaelic. the parliament shop sells whisky and there is a choice between bottles with gaelic or english lables, they sell 35% of the ones with gaelic on them (..dè?). some people like the gaelic mugs too, they are doing more than 26% that are sold (a-rithist, dè??). it is clear that there is a market there in those two things for our poor wee language.


Tha na rudan sin a' cunntadh.
Cha bhi a' Ghàidhlig buan air sgàth mugannan ann an pàrlamaid na h-Alba. Ach 's e bhios ann teachdaireachd dha Gàidheil de gach aois a bhiodh teagmhach no coma gu bheil an dualchas a' cunntadh son rudeigin. Agus gum bu chòir glèidheil.
those things count.
gaelic won't last because of mugs in the scottish parliament. buts it's a message to gaels of all ages that would be doubtfull or disinterested that the culture sounts for something, and should be preserved (a bheil sin ceart?..)


Nochd Riaghaltas na h-Alba sanasan fàilteachadh ùra dà-chànanach a chuir iad ann an àite an seann shuaicheantas aig an seann riaghaltas. Chan eil iad ag ràdh ach "Fàilte gu Alba" ach co-dhiù tha iad ann an cànan na h-Alba.
the scottish government has put up bi-lingual welcome signs and old badges at the old parliament (?). they only say "fàilte gu alba" (welcome to scotland), but at least they are in the language of scotland.


Tha na rudan seo nas cudromaiche na shaoileadh feadhainn againn. Tha riaghaltasan thairis air na linntean air a bhi a' cleachdadh sanasan oifigeil son a bhi a' mìneachadh dha daoine cò a tha a' cunntadh is cò aig a tha ùghdarras. Ma tha a' Ghàidhlig gu bhi air a chumail air falbh bho na h-àitichean sin, tha e mar samhladh nach eil a' chainnt a' cunntadh son càil. Tha sinne ag iarraidh a bhi anns na h-àitichean oifigeil cuideachd.
these things are more important than we may think (?). governments are over the ages of using official signs to explain to people who matters and who has authority. if gaelic is going to be kept away from these places it is like stopping the language from counting for anything. we hope it will be in official places too.




's urrain dhomh m' anail a leig a-nis. duilich nach eil e cho math idir, ach tha mi 'n dòchas g'eil e nas fheàrr na dìreach sa ghàidhlig - (agus tha mi 'n dòchas nach eil mo commentary a' cuir cus dragh oirbh :P )

ma tha duine airson a' ghàidhlig a sgrìobh mi a chur ceart - bidh fàilte romhad 's bidh mi toilichte. :)
Níall Beag
Rianaire
Posts: 1432
Joined: Sun Sep 23, 2007 6:58 pm
Language Level: Fluent (non-native)
Corrections: I'm fine either way
Location: Sruighlea, Alba
Contact:

Unread post by Níall Beag »

neoni wrote:
S E A TH' ann an rud a bha còir aca a dhèanamh bho chionn fhada, ach chan eil e càil as miosa son sin.
it's a good thing they've done for a long time, but it's no worse because of that. (don't really get this first part, to be honest)
Surely "it's something they should have done a long time ago, but none the worse for it"?
neoni
Posts: 634
Joined: Sun Oct 28, 2007 9:57 pm
Corrections: I'm fine either way
Location: am badeigin

Unread post by neoni »

bah, dh'ionnsaich mi an rud le "tha còir agam" dìreach latha no dha air ais. tha e uabhasach nach robh cuimhne agam.

aye, that is it. :chachreid:
Níall Beag
Rianaire
Posts: 1432
Joined: Sun Sep 23, 2007 6:58 pm
Language Level: Fluent (non-native)
Corrections: I'm fine either way
Location: Sruighlea, Alba
Contact:

Unread post by Níall Beag »

neoni wrote:bah, dh'ionnsaich mi an rud le "tha còir agam" dìreach latha no dha air ais. tha e uabhasach nach robh cuimhne agam.
An dhìochuimhneach thu e? Mar sin, có sgrìobh seo?
tha uine agam 's chan eil dad 'am ri dhèanamh, agus bu chòir dhomh rudeigin gàidhlig a dhèanamh. 's mar sin feuchaidh mi seo.
Nach olc mise... :spors:
neoni
Posts: 634
Joined: Sun Oct 28, 2007 9:57 pm
Corrections: I'm fine either way
Location: am badeigin

Unread post by neoni »

tha mi ceart gu leòr le "bu chòir do", ach cha robh mi buileach eòlach air "tha còir aig" idir - agus tha mi fhathast caran cugallach.

ach - 's olc :olc:



:P :aingeal:
Post Reply