A bheil BBC Alba a’ dèanamh gu leòr son luchd-ionnsachaidh?

[Gràisg]

Bha Ruairidh Maclllteahtain a-mach air dhith ghoireasan luchd-ionnsachaidh air BBC Alba sa chlobh aige (Courier Inbhir Nis) 14/02/12

“Ach tha aon bhuidheann chudromach nach eil air am frithealadh mar bu choir – fhathast co-dhiù – air BBC Alba. ‘S e sin luchd-ionnsachaidh na Gàidhlig – feadhainn a tha dìleas don chànan ach aig nach eil i gu fileanata

Tha gu lèor dhuibh air innse dhomh nach eil iad – gu h-iongantach – a’ coimhead mòran air BBC ALBA idir. A bharrachd air ‘Speaking our Language,’ a tha rudeigin sean a-nise, tha iad dhen bheachd nach eil mòran air an t-seirbhis dhaibhsan. Tha iad a’ càineadh nam fo-thiotalan Beurla, a tha a’ dèanamh cron air an tuigse aca dhen Ghàidhlig a tha iad a’ cluinntinn, agus tha a’ chainnt fhèin ro luath no doirbh airson a bhith tuigseach aig amannan.

[akerbeltz]

Aig deireadh an latha, 's e seanail TV a th' ann, chan e sgoil no foillsichear stuthan-ionnsachaidh. Tha e math gu bheil iad a' cruthachadh goireasan ach cha chreid mi gum bheil e ceart càineadh fhàgail air BBC ma tha stuthan-ionnsachaidh gann.

Agus càineadh gu bheil iad a' bruidhinn gu luath - tha sin cho gòrach ris na faoileagan. 'S e seanail TV a th' ann, chan e An Litir Bheag le dealbhan beò. Chan eil TV na Frainge dad nas slaodaiche. Agus carson a bhitheadh?

Ach tha mi dol leotha a thaobh nam fo-thiotalan mallaichte. Bu chòir dhaibh a bhith ann mar a tha iad aig na Cuimrich, tro teletext.

[Níall Beag]

Bha dragh orm bhon chiad latha gu bhiodh iad a dèanamh sgrios air an t-sianal le stuth airson luchd-ionnsachaidh, agus abair thusa gu bheil mi toilichte nach do rinn. Tha SoL fada cus stuth airson luchd-ionnsachaidh. Mar a thuirt Akerbeltz, 's e sianal TV a th' ann am BBC Alba. Cha bhi prògraman luchd-ionnsachaidh air EITB (telebhisean basgach) no TV3 (ann an Cataluinnia). 'B e "Digui Digui" an sreath mòr mu dheireadh air TBh Catalach airson luchd-ionnsachaidh, agus tha sin deich bliadhna nas sine na "Speaking Our Language".

Chan eil TBh na meadhan freagarrach airson stuth mar siud.

[Níall Beag]

Agus rud eile: nuair a bha mi a' fuireach san Dùthaich Basgach, bha mi a' teagaisg Beurla do fhear a bha ministear foghlam na Dùtcha Basgaich roimhe. Dh'fhaighnich mi dha ma robh càil air an TBh airson luchd-ionnsachaidh. Bha esan den bheachd gun robh: a h-uile rud. TV gives us the opportunity to use the language, but it's not suited for explicit teaching.

A series like SoL needs to be watched from the start. It's more accessible on video-on-demand or DVD because then you can start when you feel like, rather than waiting a year or two for the repeats to start again.

A series like SoL needs to be watched all the way through. It's easier to follow on DVD so you don't miss an episode or two because you're taking the kids away for half-term.

Half an hour a week isn't enough to learn, and more than half an hour a week would be hogging the schedule for a channel that's already got very limited capacity.

A great many people already use the Litir on line, because it's so much more accessible.

And why the desire to make more material anyway? There's 657 litrichean online now -- that's approaching 60 hours of slower-than-average material. There's half again in even simpler language in the form of An Litir Bheag. Do you know anyone who has listened to ever Litir? I'm not aware of anyone who has, and I doubt you'll find many. Anyone who can get through all of them should be more than ready to start listening to real Gaelic, and if it's still too difficult, they can get some Ùr-sgeul books with the CD audiobook and read along while listening.

But there is a dire need for something else: something worth watching once you've learnt the language....

[Gràisg]

'Se fiosrachadh inntinneach a tha sin Nieil. Seadh 657 litrichean ann a-nis, 's e sin tobar pailteas do neachd ionnsachaidh sam bith. Saolidh mi gum b'fhiach e beagan a bharrachd colbh Ruairidh a chur a-steach don deasbaid. Gu mì-fhortanach tha a cuid sgrìobhaidh ri cul balla-phaigheadh aig a' Chourier a-nis. Aite nach tèid mise gu bràth siorraidh. San fharsaigneachd saoilidh mi gum b'feàirrde Ruairidh a cuid bheachdan a chur an àirde ann an seo agus Facebook agus aitechean eile nam robh e airson an aireamh as motha de luchd-ionnsachaidh ruigsinn gus deasbad a dh'adhbharadh, 's ann air loidhne a bhios muinntir BBC Alba a chumail sula air cùisean cuideachd nam bheachdsa. Ach co-dhiù:

"Seo a mholainn sa chiad dol a-mach,prògram seachdaineil, stèidichite air naicheachdan mòra (air am bi daoine rud beag eòlach co-dhiù), agus iad air an libhrigheadh gu slaodachd. Agus bhiodh fo-thiotalan ann - ach seo an rud as cudrommaiche - 's ann ann an Gàidhlig a bhitheadh iad, seach ann an Beurla. Bhiodh cuideachd goireas air choireigin air làrach-lin BBC Alba dham b'urrainn luchd-ionnsachaidh a dhol airson tuilleadh fiosrachaidh air briathrachas a' phrògraim. Cha bhiodh sin ro chosgail no ro dhoirbh a dhèanamh, oir tha na dealbhan ann mu-thràth agus tha grunn daoine air an sgioba naidheachd a b'urrainn a choileanadh. "

Nam bheachd fhèin bu toil leam tuilleadh teacsa fhaicinn an cois claraidhean Gàidhlig, dhomhsa chan eil feum gam libhrigheadh gu slaodachd. Can coig mionaid de phrogram Chonnich gach seachdainn le teacsa ri fhaicinn air loidhne. Agus dè mud dheidhinn litterais, am faod BBC ALBA a bhith feumail leis a sin? Seo Seon Caimbeul sa Herald a-rithist (agus esan caran dòchasach):

"Given the existing investment in Gaelic media and the power of television, it seems reasonable to believe that had the money wasted on Ulpan and MyGaelic.com instead been spent on support materials, learners groups, classes and tutor training for a media-based learning package then new Gaelic learners would number thousands. Mass media could also be used to address the problem that most native speakers, like Mr MacKay, are unable to read and write their own language."

[akerbeltz]

Ach am bu chòir dhan BBC sin a chruthachadh? Cha bu chòir, 'nam bheachd-sa. 'S e na bu chòir dhaibh dèanamh cead a thoirt do dhaoine na stuthan a chleachdadh fo cheadachas GNU no rudeigin gus rudan a chruthachadh iad fhèin. 'S e craoladair a tha sa BBC agus ged a rinn iad iomadh goireas feumail thairis air na bliadhnaichean, b' fhiach e iarraidh air buidheann aig a bheil sàr eòlas air cruthachadh goireasan teagaisg sin a dhèanamh. Feumaidh sinn gluasad air falbh, mu dheireadh thall, o an-dràstachas agus gu siostam far an dèan an fheadhainn aig a bheil na sgilean ceart an obair.

[Níall Beag]

"Seo a mholainn sa chiad dol a-mach,prògram seachdaineil, stèidichite air naicheachdan mòra (air am bi daoine rud beag eòlach co-dhiù), agus iad air an libhrigheadh gu slaodachd. Agus bhiodh fo-thiotalan ann - ach seo an rud as cudrommaiche - 's ann ann an Gàidhlig a bhitheadh iad, seach ann an Beurla. Bhiodh cuideachd goireas air choireigin air làrach-lin BBC Alba dham b'urrainn luchd-ionnsachaidh a dhol airson tuilleadh fiosrachaidh air briathrachas a' phrògraim. Cha bhiodh sin ro chosgail no ro dhoirbh a dhèanamh, oir tha na dealbhan ann mu-thràth agus tha grunn daoine air an sgioba naidheachd a b'urrainn a choileanadh. "

Nam bheachd fhèin bu toil leam tuilleadh teacsa fhaicinn an cois claraidhean Gàidhlig, dhomhsa chan eil feum gam libhrigheadh gu slaodachd. Can coig mionaid de phrogram Chonnich gach seachdainn le teacsa ri fhaicinn air loidhne.

Agus sin an rud: air loidhne. Chan e telebhisean am meadhan ceart -- it reduces the utility and accessibility of both the material and the channel.

Agus ged a tha "naidheachd slaodach" feumail, 's e rud "ephemeral" a th' ann. B' fheàrr gum biodh stuth so-mairsinn ann. Mar eiseamplair, nan robh tasglann a' Bhib air a fosgladh gu ìre, biodh cothrom ceanglaichean a dhèanamh eadar bhideothan Guthan agus seann aithisgean air an aon cuspairean -- aithisgean aig nach eil luach malairteach.

A vastly extended guthan with same-language-subtitles would be the video equivalent of the Litir, and it would have the anytime appeal of the Litir archive.

[Seonaidh]

I desperately need to improve my English. Is there a nice TV programme I can watch, e.g. "A' Bruidhinn Ar Cànain", where a nice soul will tell us a bit about what we're going to hear (in Gaelic, of course), before the scene is acted out, slowly, in English, with the nice soul coming in again afterwards to explain some of the grammar points to us? Or maybe a nice radio thingie on Radio Scotland where an interesting "Letter for the Learners" will be read slowly?

[Alasdair Fitheach]

Tha mi ag aontachadh ri Akerbeltz agus ri Niall Beag, ’s e seanail TV a th’ann. Ach bu toil leam dà rud fhaicinn. Anns a’ chiad dol a-mach, nach urrainn dhaibh fo-thiotalan Gàidhlig a chur ann, nuair a tha daoine a’ bruidhinn sa Bheurla? Bhiodh sin taiceil do luchd-ionnsachaidh agus do chlann. ’S e fo-thiotalan an darna rud cuideachd. Bu toil leam comas cuir às dhaibh nuair a tha daoine a’ bruidhinn na Gàidhlig. Agus bhiodh e math dha-riribh mas urrainn do luchd-ionnsachaidh DVDan nam prògraman seana agus nam prògraman ùra a cheannach.

[Alasdair Fitheach]

agus tapadh leat! tha mi air a bhith lorg rudeigin coltach ri "Digui Digui"! Moltes gràcies!

[Alasdair Fitheach]

Rud a bharrachd, 's e prògram còmhradh na maidne a tha a dhith air BBC Alba

[Níall Beag]

agus tapadh leat! tha mi air a bhith lorg rudeigin coltach ri "Digui Digui"! Moltes gràcies!

Fa molt de temps que aprendres el català?

[Seonaidh]

Ma bhios neach a' bruidhinn ann an cànan nach e Beurla air BBC Beurla (1, 2, 3, 4...), bidh voice-over no fo-thiotalan Beurla a' nochdadh. Ma choimheadas sibh air (m.e.) "Eòrpa", cluinnidh sibh "voice-over" Gàidhlig nuair a bhios neach a' bruidhinn san Fhraingis, Gearmailtis, Albainis, Turcais, Ruisis amsaa - ach dad sam bith nuair a bhios a' bruidhinn sa Bheurla. Cha toir seo urram co-ionnan eadar Beurla 's Gàidhlig.

[An Gobaire]

Bhon is e craoladh naidheachdan is phrògraman eile, biodh iad air rèidio no telebhisean, prìomh obair BBC ALBA - 's e sin an rud as cudromaiche. Gheibh luchd-ionnsachaidh a' bhuannachd às ma thèid tuilleadh airgid a chosg air craoladh cho math ris na fileantaich.

Gheibhear pailteas stuth air an làraich-lìn aca mar-thà a tha feumail do luchd-ionnsachaidh le faidhlichean fuaim. Ma tha thu seachad air an ìre far a bheil Litir do Luchd-ionnsachaidh a' dèanamh feum a thaobh fuaimneachaidh agus comas èisteachd, tha e cho math dhut do bhogadh fhèin anns na stuthan-fiosrachaidh eile sa bheil ùidh agad air an làraich-lìn aca, agus tha gu leòr dhen sin ann a nì feum do luchd-ionnsachaidh na Gàidhlig.

[Níall Beag]

Chan eil adhbhar airson VOs a dhèanamh air Beurla air Eòrpa no air an Latha.

Ach tha prògraman eile ann far a bhios daoine a' bruidhinn ann an cànan eile, le fo-thiotalan Beurla agus gun guth air a' Ghàidhlig. Sin rud a bhios a' chur dragh orm....