Fòram na Gàidhlig

GunChleoc wrote:Òb = bàgh, allt, port

An e facal beò a th' ann, no an e dìreach ainm-àite a th' ann sna laithean an-diugh?
(Genuine question -- I don't know.)

Gu ionadail, 's e facal coitcheann a th' ann an tòb, saoilidh mi, ach cha dèan e diofar san eacarsaich seo.

Có ás a thàinig am facal òb ma-thà?

Cò às a thàinig am facal "Òb"? Às an aon àite mar a thàinig am facal Beurla "Hope" - à Nirribhidh no às an Danmhairg.
Ach don Lochlannaich chiallaich "Òb" rudeigin faisg air "falach" sa Ghàidhlig: chan eil "bagh" sam bith faisg air, m.e., Stanhope, Bacup no Warcop.

Chan eil tùsan an fhacail òb agus -hope co-ionnan, tha -hope ann an ainmean-àite Shasainn a' tighinn o fhacal a bha ciallachadh "gleann". Ach tha thu ceart gun dàinig òb on Lochlannais. Saoil dé 'm facal a bh' aca?

Dìreach a' tomhas: "uisge", agus ainm aibhne ??? a' tighinn bhon aon thùs?

??? - 'n eil fhios

uisge - chan e, ach co-cheangailte ri uisge... feuchaibh ris a-rithist.

Hmm... sa Sheann Bhreatannais gheibhear "abona" airson "abhainn": le cur cearcaill bhig a-nuas na litir A agus cur dheth "-ona" sin "ob"... (Først når dørene står åpne...Fryd Ligger og Venter). Ach chan eil mi ar lorg càil sam bith coltach ri "òb" am faclair engelsk-norsk/norsk-engelsk agam no an liosta fhacail íslensk-ensk agam. Cuir mi a-mach dem thruaige, Gh Dh.

Haha, chan e facal ceilteach a th' ann idir, uel, chan ann o thùs. Agus thog na Gàidheil am facal seo na ceudan de bhliadhnaichean air ais, cha bhiodh faclair ùr ro fheumail. Feuchaibh Seann Lochlannais...

...ach chan urrainn dhomh rùintean a leughadh...

LOL cha leig thu leas sin a dhèanamh.

Ok ma-thà, seo dhuibh cuid dhen fhuasgladh: thàna 'm facal seo on t-Seann Lochlannais hóp (bàgh beag air a chuingeachadh le tìr). Niste, air ais thugaibh-se agus dhan cheist mu ób is tób.

Lorg mi seo mu dheireadh thall:-

Old Norse hóp 'a small land-locked bay or inlet'.

Ach dè "land-locked"? "Lochlann"? Mas ann "land-locked" am bagh, chan eil e na bhagh idir!

Cruth a tha coltach ri omega, ach coma leibh a chiall

A bheil thu a-mach air delenition (agus dè a' Ghàidhlig air - dì-shéimheachadh?)?

hóp -> tób
halla -> talla
haggis -> taigeis

Duais dha GunChleoc

Aidh, 's e dì-shèimheachadh a th' air cùlaibh seo. Tha cuid de dh'fhuaimean ann nach toigh leis a' Ghàidhlig idir aig toiseach facail. Fricatives mar [f v h ð ? hw] oir, mar is trice, chan fhaighear iad seo ach mar thoradh air an t-sèimheachadh. Air sgàth sin, thachair rud air a bheil dì-shèimheachadh, 's na Gàidheil a' smaoineachadh gur e fuaim air a shèimheachadh a bh' ann o thùs.

Mar eisimpleir, choinnich iad ris an fhacal haggis aig a bheil an h- grannda ud aig toiseach an fhacail. Cuin a gheibhear [h] aig toiseach facail? Uel, mar thoradh air t no s a chaidh a shèimheachadh. Agus mar sin dheth, thàinig am facal taigeis gu bith.

'S e an aon toradh a th' ann mar is trice ach uaireannan, chan aontaich na dual-chainntean ri chéile idir. Thachair dà rud eadar-dhealaichte nuair a thog iad am facal hóp. Smaoinich a' chuid a bu mhotha dhiubh gum biodh e na b' fhasa an h a leigeil seachad agus rinn iad òb dheth. Ach smaoinich cuid dhiubh gum biodh e na bu chiallmhoire fhathast an h aiseag gu t agus rinn iadsan tòb dheth.

On nach urrainn dha na daoine a nì na soidhnichean litreachadh gu ceart 's on a tha iad cho aineolach ris na ... uel, co-dhiù, shaoil iad-san gur e an t-òb a th' ann san tuiseal ainmeach (cf an t-Òban). Ach chithear gu bheil sin cearr oir tha iad ag ràdh san tòb agus rudan mar sin gu ionadail agus aithnichear air a-sin gur e tòb am facal aca-san.

Mar sin dheth, bu chòir do Fàilte gun Tòb a bhith air an t-soidhne!

Tha mi a' tuigsinn a' chùis leis an dì-shèimheachadh - ach carson 'gun Tòb'?

Carson nach e 'gus an Tòb' no 'chun an Tòibe / chun na Tòibe'? (No ..don Tòb...)

Bha mi a' smaoineachadh gum bi 'gu + an' > 'gus an' no 'chun + gen.', agus biodh 'gun' (=gu + an) air a' char as fheàrr 'leisg', no mith-chainnteach - agus mar sin mì-fhreagarrach do shoidhne-rathaid?



Chithear fiù 's rudan mar 'Fàilte gu An Lochran' - ceart gu leòr le ainmean sònraichte?
http://www.anlochran.com/