The Green Book of Language Revitalisation in Practice.

[Gràisg]

Tha mise air a bhith leughadh leabhair a chaidh a mholadh dhomh le Fionnlagh. Leabhar ris an canar, ‘The Green Book of Language Revitalisation in Practice.’ Tha an leabhar seo uabhasach fhèin inntinneach agus gu ruige seo leugh mi mòran a tha a’ còrdadh rium. Seo beachd a tha aig Leanne Hinton bho Oilthigh Berkeley sna SA. (Rinn me eadar-theangachaidh agus tha mi an dòchas nach eil e ro robach).

I’ve been reading a book Finlay recommended to me A book called Thè Green Book of Language Revitalisation in Practice. It’s a very interesting book and up to this point I ‘ve read a lot that I agree with. Here’s an opinion that Leanne Hinton from Berkeley University in thè USA has. (I translated it and I hope I did a decent job)


‘San fharsaingeachd, tha call cànain na phàirt de chall chultarach agus siostam eòlas slàn, a’ gabhail a-steach siostaman feallsanachd, seanachas agus traidiseanan ciùil, siostaman eòlais àrainneachd, eòlas leighis agus dòighean culturach cudromach agus sgilean ealaine. Dh’fhaodadh an saoghal pàirt cudrom de shuim eòlas mhic an duine a chaill a h-uile turas a tha cànan a’ tighinn gu crìoch. Dìreach mar a tha mac an duine ga chur ann an cunnart tro sgrios iomadachd ghnè, nach faodadh sinn a bhith gar cur ann an cunnart tro sgrios siostaman iomadachd eòlais.

More broadly, the loss of language is part of the loss of whole cultures and knowledge systems, including philosophical systems, oral literacy and musical traditions, environmental knowledge systems, medical knowledge and important cultural practices and artistic skills. The world stands to lose an important part of the sum of human knowledge whenever a language stops being used. Just as the human species is putting itself in danger through the destruction of species diversity, so might we be in danger from loss of the diversity of knowledge systems.


Dhomhsa ‘s e fìor dheagh bheachd a th’ ann an siud. Ma bhios sinn airson cànainean a shàbhaladh nach bu choir dhuinn a bhith faighneachd carson a tha an t-siostam againn (‘s e sin ri ràdh dòigh bheatha agus eaconamaidh nan dùthchannan beartach) a’ dèanamh uiread de sgrios air an a h-uile càil. Nach bu choir dhuinn a bhith smaoineachadh air freagairtean beagan a bharrachd taobh a-muigh a’ bhocsa? Ann a bhith a’ strì airson mion-chànain an e sin a’ ciallachadh gu bheil sibh a’ strì airson saoghal eile? Saoilidh mise gu bheil

To me that’s a very good opinon. If we want to save languages shouldn’t we be asking why our system (that is to say thè lifestyle of thè rich countries) is causing so mùch destruction to everything. Shouldn’t we be thinking of responses a little bit out of thè ordinary. In fighting for a minority language does that mean that you are fighting for a different world. I think so.

[horogheallaidh]

agus le sin eil thu a ciallachadh gum bu choir coimhearsnachd gaidhlig (stand alone) a bhith ann? ach tha coimhearsnachdan gaidhlig ann air na h-eileanan siar ge ta - cha chreid mi nach bu choir dhuinn a bhith neartachadh na coimhearsnachdan sin, a' brosnachadh na gaidhlig aca, feuchainn airson structairean a chuir air doigh far am feumar sgoileran air feadh na h-eileanan siar agus fius a ghaidhealtachd, gaidhlig ag ionnsachadh sa sgoil - no choices - have to learn gaelic - simple - mar a tha eirinnn.

a'deasbad mu saoghal diofraichte? cuspair lan cunnart!

do you mean that there should be stand alone gaelic community then? there are plenty gaelic ommunities in the western isels though - i feel we should be strengthening these communites - encouragin the gaelic within - trying to have systems where every child has to learn gaelic - in the isles and the highlands - just like ireland

talking about creating a different world? very dangerous subject!

[Gràisg]

Tha mise a-mach air an t-saoghal a th' againn an diugh - saoghal far a bheil an àrainneachd a' bàsachadh. Seadh tha mise airson saoghal diofraichte, saoghal far nach bi beathaichean, lusan, croabhan, cultaran, cànanan a' dol a-mach a beò a h-uile seachdainn. 'Maybe it's because I'm a dreamer, but I'm not the only one.'
Chan eil mise a-mach air coimhearsnachd fa leth san sreath seo. 's docha 's bhochd gun do rinn mi iomradh gur e Fionnlagh a thug moladh leughaidh dhomh. Tha mise den bheachd gu bheil feadhainn buailteach a bhith cho luath ann a bhith a' càineadh plana Fionnlaigh sa tha an fheadhainn a tha a' sgriobhadh litrichean an aghaidh soidhnichean dà-chànanach.
Aidh tha mise airson saoghal eile, 's e sin pàirt den feallsanachd pearsanta a th'agam. Tha mi taingeil ge-tà gu bheil mi beò ann an Disneyland an taca ri Afghanistan no Irac no an Congo ach tha làn eòlais agam gu bheil ar dòigh beatha ag adhbharacadh mòran de na trioblaidean a tha seo.
Seadh tha mi airson saoghal eile far am bi torr a bharrachd urram air mion-chultaran, far nach biodh sannt prìomh amas a h-uile càil. Saoghal far nach biodh a h-uile duine a' gabhail na buthan orra a h-uile triop a ghabhas le dùirn loma-lan cairtean creidis. Seadh gu dearbh tha mise a' lorg saoghal cunnartach nach eil?

'ach tha coimhearsnachdan gaidhlig ann air na h-eileanan siar ge ta'

Tha ach bha mi bruidhinn le duine ann an Inbhir Nis a-raoir a thuirt dhomh gur seachad air an eilean Sgitheanach (far nach eil cùisean air tionndaidh fhathast ach nach eil iad fada bhon ìre sin) tha na coimhearsnachdan Gàidhlig sna eileanan a-muigh a' bàsachadh aig astar cunnartach luath.



Sorry no tr*nsl*t**n, sunny outdoors now, feumaidh mi falbh

[horogheallaidh]

dont get me wrong a charaid

chan eil mise a caineadh air fionnlagh idir - sin an rud a thuirt mi anns a thread eile - ach tha mi a' caineadh air an idea ge ta gum bi cuisean nas fhearr le coimhearsnachd ur gaidhlig

i dont do personal attacks but instead i believe that we are all entitled to our opinions as others are entitled to their responses.

[Neas Olc]

talking about creating a different world? very dangerous subject!

Cha b'urrainn dhi bith nas miosa nan saoghal ghràthach. Dè tha aig na Breton ri chaill, mar eisimpleir, san t-saoghal a th'againn a nis? Tha stùth f***ed up, mar a chanas iad ann am Beurla. Tha an Langue d'Oc f***ed, tha Breton f***ed, agus (faodaidh) Gàidhlig cuideachd. Tha almsach aig Cuimris is Gàidhlig Mhannaineach, ach s' e an conadal a th'anna, am meagair feadh uile na cànanan beag gum basaichidh an ceud seo tighinn.

[horogheallaidh]

oh neas olc a ghraidh - an do dh'eirich thu bho'n taobh cearr de'n leabaidh an diugh?

's e an fhirinn a th'ann gu bheil torr rudan uabhasach a tahairt air feadh an t-saoghal ach tha fhathast torr rudan math a tachairt cuideachd aig an aon am - chan eil mise idir a smaoineachadh gu bheil an t-am ann airson saoghal ur a toiseachadh - chan e planet of the apes a th'ann idir!

feumaidh sinn an saoghal againn atharrachadh, leasachadh, neartachadh an toiseach - seach dunadh

far a bheil dochas, fasaidh dochas