Deasg

Bidh ainmear fireann ma bhios e a' criochnachadh ann an ath-leaschain sònraichte:

• ainmear meanbhach, -an - bidh an a ann an -an ga fhuaimneachadh mar [a]
  
  
  • am balachan
  
  
  
• ainmear eas-cruthach, -as, -ad
  
  
  • an dànadas, an giorrad
  
  
  
• ainmear ionaid, -ach, -iche, -air, -amh, -adair, -aire, -ear
  
  
  • an clèireach, an stiùiriche, an dorsair, am britheamh, am fuaradair, an teachdaire, an t-àrdaichear
  
  
  
• buadhair mar ainmear
  
  
  • an dall
  
  
  
• ainmearan gnìomhaireach, -adh
  
  
  • bualadh

Bidh ainmear buireann ma bhios e a' criochnachadh ann an ath-leaschain sònraichte:

• ainmear meanbhach, -ag - bidh an a ann an -ag ga fhuaimneachadh mar [a]
  
  
  • an nìghneag
  
  
  
• ainmear eas-cruthach, -achd
  
  
  • a' bheannachd
  
  
  
• fuaimean ann an -ich (tha mura-bhithean ann)
  
  
  • bha e a' bragadaich 's a' snagadaich
    
  • ach: tha 'glaodhaich' fireann
  
  
  
• ainmear eas-cruthach co-ionnan ris a' bhuadhair choimeasach
  
  
  • an doille
  
  
  
• ainmearan gnìomhaireach, -airt
  
  
  • tachairt

Tha mura-bhithean anns na riaghailtean seo. Cleachd na riaghailtean a rèir crutha an toiseach.

• na dùilean
  
  
  • an teine, an t-uisge
  
  
  
• na ràithean
  
  
  • an geamhradh
  
  
  
• lathaichean na seachdain
  
  
  • Dimàirt
  
  
  
• na dathan
  
  
  • an gorm
  
  
  
• gràinean
  
  
  • an t-eòrna
  
  
  
• glasraichean
  
  
  • an curran
  
  
  
• deochannan
  
  
  • an t-uisge-beatha
  
  
  
• fiodh craoibhe
  
  
  • an giuthas

Tha mura-bhithean anns na riaghailtean seo. Cleachd na riaghailtean a rèir crutha an toiseach.

• dùthchannan
  
  
  • an Fhraing
  
  
  
• ionnsramaidean ciùil
  
  
  • a' chlàrsach
  
  
  
• mill an fhànais
  
  
  • a' ghrian
  
  
  
• galaran
  
  
  • a' bhreac
    
  • ach: tha 'an cnatan' fireann

Mar as trice, bidh gnè an ainmeir a' leantainn feis nan daoine no ainmhidhean:

• fireann:
  
  • an t-athair
    
  • am mac
    
  • am fear
    
  • am bodach
    
  • an tarbh
  
  
  
• boireann:
  
  • a' mhàthair
    
  • an nighean
    
  • an tè
    
  • a' chailleach
    
  • a' bhò
    
  
  
• ach: tha 'am boireannach' fireann

Is urrainn dhut sùil a thoirt air a' chonnrag mu dheireadh an fhacail. Tha a' mhòr chuid (mu 80%) de

• na h-ainmearan leathann fireann
  
• na h-ainmearan caola boireann

Uaireannan, chan eil gnè facail soilleir.

• Tha an aon fhacal fireann no boireann a rèir dualchainnt
  
  
  • an dàimh (fireann no boireann), an dealbh (fireann no boireann)
  
  
  
• Tha gnè eadar-dhealaichte aig an fhacal a rèir tuiseil (bho sheann tuiseal neodrach)
  
  
  • am muir (tuiseal bunasach, fireann), na mara (tuiseal ginideach, boireann)

Ciamar a chuireas tu gnè aig facal sònraichte nad chuimhne? Cha dèan 'an doras' (f) no 'an deise' (b) a' chùis idir nam bheachd-sa. Cleachdaidh mi an tuiseal ginideach le alt agus cuiridh mi ainmear gnìomhaireach ris:

• doras, fosgladh an dorais - an = fireann
  
• deise, cruth na deise - na = boireann

Le sin, bidh trì rudan agam:

• gnè an fhacail
  
• cruth ginideach an fhacail
  
• abairt feumail

Geama "Fireann no Boireann".